sokakmedya Son günlerde çokça tartışılan krediler, kredilerimiz. Enflasyon, tüm dünyada şimdi artışa geçmemiş fakat trendlerin ve göstergelerin sinyaller verdiği bir periyotta bizim nakdî gevşeme ismine yani piyasalarda bol para bulunmasıyla iktisadın canlı kalmasını istememizle Merkez Bankası’nın başlattığı Eylül 2021 faiz indirimleri ve bugün geldiğimiz nokta.
Kredilerin artması maksadıyla yapılan faiz indirimleri harcama ve yatırıma yönelikti. Sonrasındaysa kredi faizlerinde istenilen kadar olmasa da düşüşle birlikte talepteki artış enflasyonda yükselişi körükleyince önüne geçebilmek için birtakım önlemler alındı. Bazıları mikro bazıları makro olan tedbirler çoğunlukla duyumda kaldı. Sanayicilerin ticari kredilerde başlayan şikayetleriyle de ayyuka çıktı.
Konut kredilerinde mesken fiyatlarındaki yükselişle kredi talebinde meblağlar yükselince bankalar mikro tedbirlerle bunu sınırlamaya girişmişti.
Bankalar bazında kredilerin sıkılaştığı duu7yumları piyasalarda geçen aylarda yayılmıştı. Birtakım bankaların bu önlemleri, faiz oranlarını yüksek tutarak, birtakım bankaların da kredi kurallarında sıkılaşmaya giderek yaptığı biliniyordu.
Ticari kredilerde BDDK devreye girdi: 24 Haziran’da getirilen döviz durumuna yönelik TL kredi kısıtlaması dolar/TL’de 2 günlük bir gerileme yaratırken, şirketleri de alternatif tahlil arayışına itmişti.
Merkez Bankası’nın 21 Temmuz’daki son Para Siyaseti Şurası (PPK) toplantı metninde makroihtiyati tedbirlere krediler kanalı da dahil edildi ve şöyle bir söz dikkat çekti:
İvmesini kaybettiği gözlenmekle birlikte, kredilerin büyüme suratı ve erişilen finansman kaynaklarının hedefine uygun biçimde iktisadi faaliyet ile buluşması yakından takip edilmektedir. Şura, güçlendirdiği makroihtiyati siyaset setini kararlılıkla uygulayarak gerekmesi durumunda ek önlemleri uygulamaya alacaktır.
Sonrasında da ticari kredilerde sıkıntılar lisana getirilmeye başlandı
Merkez Bankası Lideri Kavcıoğlu ve gerçek kesim ortasında tansiyonların yaşanmasına neden olan finansman krizinde üreticiler kredi faizlerinin yüksek olması ve krediye ulaşmakta ıstırap yaşadıklarını belirtirken, Kavcıoğlu’ysa alınan kredilerin döviz alımı başta olmak üzere yanlışsız halde kullanılmamasından ötürü ‘durdurulduğunu’ belirtiyordu.
Sıra gereksinim kredilerinde mi?
Dünya’dan Şebnem Turhan’ın haberine göre, dövizdeki yükselişin başladığı birinci vakitlerde uygulamaya alınan muhtaçlık kredisi alanlara imzalatılan evrakta döviz, altın, kripto varlık üzere alımların yapılamayacağı beyanı bulunurken, şimdilerde bu beyan genişletilerek ‘nereye harcama yapılacağı’ ayrıntıları da isteniyor.
Halk ortasında “ek limit, eksi hesap” üzere de söylem edilen kredili mevduat hesabı (KMH) limit artırımları da denetim altında tutularak döviz, altın yahut kripto süreci yapılmayacağına dair imzalı beyan istenebiliyor.
İhtiyaç kredisinde ölçüye bakılmadan bankanın maaş müşterisi olsa dahi tüketicilerden ‘3 aylık imzalı maaş bordrosu’ üzere taleplerde bulunuluyor.
İhtiyaç kredilerinin faiz oranları başka kredilere oranla yüksek olurken, enflasyon, alım gücü, yaz mevsimi üzere değişkenlerle kredi talebinde artış sürat kesmiyor.
Mavi ve siyah ile gösterilen ihtiyaç kredisi faizleri olurken, sağdaki kıymetlerle gösteriliyor ve mavi çizgi gereksinim kredisi faizlerindeki değişimi, siyah olan da gereksinim kredisi ile birlikte KMH faizlerini gösteriyor.
Yeşil olan çizgi de muhtaçlık kredisi kullanım durumu olurken, vade fark etmeksizin bankacılık bölümündeki konut ve taşıt dışında kalan ferdî kredileri gösteriyor.
BDDK bilgilerinde de 2021 Ağustos’ta (31. Hafta) 422 milyar görünen gereksinim kredileri, 2022 birinci haftada 463 milyar ve 2022 yılının 31. haftasında 552 milyar olarak görülüyor.
2022 Nisan ayı başında (13 haftalık yıllıklandırılmış büyümesi) yüzde 14 düzeyinde olan tüketici kredileri, temmuz birinci haftasındaysa korkutucu bir formda yüzde 67,1’e yükselmişti.
Tedbirlerle 19 Temmuz haftasında yüzde 57,4 düzeyine inen büyümede, kur tesirinden arındırılmış yıllık olarak bakıldığında 29 Temmuz haftasında yüzde 29,8 olarak görüldü.
İhtiyaç kredisi faizleri temmuz ayı başından bu yana yüzde 30’un üzerinde bulunurken, Merkez Bankası bilgilerinde 29 Temmuz haftasında faizlerin yüzde 34,32’de olduğu görülüyor. Birtakım bankaların oranları yüzde 37’ye yaklaşırken, TCMB’de en yüksek oran 15 Temmuz haftasında yüzde 35,41 olarak görülüyor.
Merkez Bankası Lideri Şahap Kavcıoğlu, Enflasyon Raporu sunumunda ticari ve kişisel kredilerin büyüme suratlarının bir ölçü yavaşladığının gözlendiğini belirterek şunları söylemişti:
Bu doğrultuda, 2021 yılının ikinci yarısından itibaren atılan adımlar ile tüketici kredilerinin tüm krediler içindeki hissesi değerli ölçüde gerilemişti. Alınan kararların tesirleri yakından izlenerek, ticari ve kişisel kredilerde olağan dışı gelişmelere karşı gerektiğinde ilave önlemler alınmaya devam edilecektir.
